O tém oślepieniu wiadomo z dziejów panowania Chrobrego. Czy kaléctwo zadane przez Udalryka czeskiego Mieszkowi II, miało miejsce? nie jest jeszcze tak dalece udowodnioném. Sprzeczném z tém byłoby orzeczenie Mnicha brunwillerskiego (w miejscu przytoczoném), „Eodem tempore Richeza regina, facto inter se et regem coniugem suum divortio, per odium et instigationem cuiusdam suae pellicis“. Nie istota jednak tego szpetnego czynu byłaby głównie do wybadania, lecz sam charakter panującego Mieszka II, rozmaicie opisywany. Jakże sprzecznie z domniemaną jego gnuśnością, brzmią np. wyrazy pochwalne Matyldy, córki Hermana księcia Swewów, przy ofiarowaniu naszemu Mieszkowi książki liturgicznej, około r. 1027 (Monum 1. 323)? Ale i oprócz tego, wielce są podzielone zdania o nim historyków, z wyjątkiém otwarcie nieprzychylnej charakterystyki przez Kromera i Długosza, za których skazówką idzie Naruszewicz
Gallus wyrażając się o Ryksie „traditores eam de regno propter invidiam eiecerunt“: po raz pierwszy stawi tu nam zagadkę, coby przez ten wyraz „zdrajca“ rozumiał? Wyraz ten u niego wszakże stosuje się później do Stanisława, biskupa krakowskiego, do Zbigniewa, na takąż karę, co i Stanisław skazywanego za bunt w Kruszwicy i t. d. Jeżeliby tu stawał w obronie Ryksy a potępiał możnowładztwo, podnoszące głowę w kraju, nie trafilibyśmy z tém do ładu, w dalszém zastosowaniu tej nazwy do innych winowajców, z wyjątkiem może jedynym Stanisława, łączącego się właśnie otwarcie z możnowładztwem? Znajomy nam dotąd Gallus, jako ściśle klerykalny, przybierałby cechę znowu, żarliwego monarchisty w zasadzie.
Zaznacza Naruszewicz w tablicach genealogicznych: „Piotr, nazwany Veneticus Allemanicus, syn Wilhelma książęcia piktawskiego, z siostry ś. Stefana urodzony. Wstąpił po wuju r. 1038“. Jednakże siostrzeniec, jak w tym przykładzie z Kazimierzem, odmien-
